آنالیز رشد و عملکرد کمی و کیفی علوفه چهار اکوتیپ خلر(Lathyrus sativus L.) تحت تاثیر تراکم و روش کشت در نظام زراعت دوگانه

به منظور بررسی عملکرد علوفه چهار اکوتیپ خلر(Lathyrus sativus L.) تحت تاثیر تراکم و روش کشت، آزمایشی در تابستان 1384 در شهر هیدج از توابع شهرستان ابهر، بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک ‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این آزمایش چهار اکوتیپ جغرافیایی خلر شامل زنجان، اردبیل، شهرکرد و مشهد در دو روش کشت کرتی و جوی پشته ای و در دو تراکم (110000 و 220000 بوته در هکتار)، به عنوان کشت دوم در ششم مرداد کشت گردید. برای تعیین سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی، در طول دوره رشد هفت نوبت نمونه برداری انجام شد. در برداشت نهایی محصول، علاوه بر صفات کمی (وزن تر و خشک علوفه و ارتفاع گیاه)، صفات کیفی علوفه (درصد ماده آلی، پروتئین خام، کلسیم، فسفر و فیبر محلول در شوینده خنثی NDF)) نیز اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان دهنده برتری سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی در روش کرتی نسبت به روش جوی و پشته ای بود. وزن تر و خشک علوفه نیز در روش کرتی و تراکم 220000 بوته در هکتار بطور معنی داری بیشتر از روش کشت جوی و پشته ای و تراکم 110000 بوته در هکتار بود. در بین اکوتیپ‌های مختلف، اکوتیپ مشهد با تولید 4/29 تن در هکتار(علوفه تر) و 98/5 تن در هکتار (علوفه خشک) حائز رتبه اول گردید، که از لحاظ علوفه تولیدی نسبت به اکوتیپ های زنجان و شهرکرد تفاوت معنی داری نداشت. اکوتیپ اردبیل به علت گلدهی زود هنگام با تولید 66/2 تن در هکتار (علوفه خشک) کم ترین تولید علوفه را داشت. ارتفاع گیاه در تراکم 220000 بوته در هکتار بیشتر از تراکم 110000 بوته در هکتار بود. درصد پروتئین خام به طور بسیار معنی داری تحت تاثیر عوامل مورد بررسی قرار گرفت. اثر اصلی روش کاشت و تراکم بوته برای درصد کلسیم و تراکم بوته برای درصد NDF معنی دار نبود. درصد فسفر علوفه تحت تاثیر هیچ یک از اثرهای اصلی قرار نگرفت. اکوتیپ های اردبیل، زنجان و شهرکرد به ترتیب بیشترین درصد پروتئین خام، NDF و کلسیم را به خود اختصاص دادند. در مجموع اکوتیپ مشهد با تراکم 220000 بوته در هکتار و روش کشت کرتی به عنوان ترکیب تیماری برتر در این تحقیق تعیین شد.